Ervaringen DOP en ActiVite
Tijdens het project Leefplezierplan op locatie hebben we contact gehouden met de elf zorgorganisaties uit het eerste project Leefplezierplan voor de zorg over hun ervaringen met de leefplezier-benadering na afloop van het project. Een aantal van deze organisaties is op eigen initiatief aan de slag gegaan met de implementatie van de leefplezier-benadering. De ervaringen met de implementatie en de borging van twee van deze organisaties (De Oude Pastorie, één locatie; ActiVite, acht locaties) bieden een interessante aanvulling op de ervaringen bij Den Es en Vita en worden daarom ook kort beschreven in dit document, aan de hand van citaten die veelal voor zichzelf spreken.
We hebben relatief veel ruimte gemaakt voor hun verhalen over het contact met naasten, omdat daaruit spreekt hoe divers die relatie kan zijn en dat de entree of voorgeschiedenis de verwachtingen in hoge mate kan bepalen. Daarnaast konden zij als geen ander iets zeggen over de borging van de leefplezier-benadering na afloop van de projectfase.
Onderling contact bewoners:
“Toen wij dit woonzorghuis lieten bouwen hebben we ervoor gekozen om de studio’s van de bewoners niet te koppelen aan de drie huiskamers. Daardoor kunnen bewoners kiezen voor een prikkelarme huiskamer of een huiskamer waar ze een activiteit, sfeer of medebewoner vinden die bij hen past. We hebben in de centrale ruimte plekken gecreëerd waar een bewoner gezellig met zijn familie samen kan zijn, dat doen ze niet in de huiskamer.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“Met de introductie van het Leefplezierplan werd duidelijk dat bewoners op somatische afdelingen andere verlangens hadden dan een aantal jaren geleden. Het versterkte onze gedachte om met het huiskamerconcept te gaan werken.” – Manager Zorg ActiVite
Relatie met de naasten:
“We merken vooral bij familie van bewoners die tijdelijk eerst in een ander verpleeghuis gewoond hebben, dat de focus nog heel erg op de zorg ligt in plaats van welzijn, en dat je ze echt moet leren om in het welzijn mee te gaan van vader, moeder of partner. Familie die redelijk blanco instapt gaat veel natuurlijker mee in dat welzijn en leefplezier.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“Soms is de relatie met de belangrijke ander lastig. Dan ziet de zorg bijvoorbeeld dat een bewoonster op bepaalde tijden voor haar welzijn rust nodig heeft, terwijl de familie daar een andere mening over heeft en op de rustmomenten langs blijft komen. Sommige bewoners zagen we in coronatijd, toen het familiebezoek afnam, opknappen.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“Ik denk dat de familie ook voor ons kiest om volledig ontzorgd te worden en dat het bij ons ook nog kan. Maar ik ben me wel bewust, want ik ben ook actief in een regionale samenwerking met grotere organisaties, dat wij in een luxe positie zitten en dat bij deze organisaties de noodzaak ook veel groter wordt om de samenzorg vorm te gaan geven. Er is al een collega-instelling hier in de regio waar een groot deel van het personeel uitzendkracht of zzp-er is.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“Heel recentelijk, in coronatijd, was er een vrouw die vroeg of haar man niet terug naar huis mocht. Toen is hij weer thuis gaan wonen. Eerst een paar dagen, toen een week en na twee weken hebben we in overleg gezegd: volgens ons is hij daar veel meer op zijn plek. Hij knapte hier goed op, zijn vrouw kon weer op adem komen en nu is er een ondersteuningsstructuur thuis.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“Tot nog toe kijken wij niet zo bewust met de blik van: is na verloop van tijd iemand thuis meer op zijn plek? Het regioproject dat onlangs is gestart en waar ik bij betrokken ben (sociale benadering bij dementie) is er wel ook voor bedoeld om mensen met een goede netwerkstructuur langer thuis te laten wonen.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“Wil je mensen (naasten) betrekken, dan moet je daar verschillende instrumenten voor inzetten. Wat ligt dicht bij hen? Iedere dag het dossier bekijken of iedere dag op bezoek? Bijna al onze cliënten ontvingen, voordat ze bij ons kwamen, thuiszorg en mantelzorg. Als zij vergaten te eten of medicatie in te nemen dan ging hun naaste dat controleren en die keek dan ook in het online dossier. De naaste zet die gewoonte vaak door in het verpleeghuis. Wij proberen aan te sluiten bij wat bewoner en naaste prettig vinden en gaan daarover in gesprek met hen.” – Manager Zorg ActiVite
Het ECD:
“Wij konden het ECD omvormen, die hebben we zelf laten ontwikkelen door een ICT leverancier. We hebben opdracht gegeven het zorgplan te vervangen door het Leefplezierplan zodat het Doodle Bord erin kon, (levensschilderij zoals wij het noemen) Zodat het ook altijd op de tablet staat die je bij de hand hebt.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“We doen wel een pilot met het delen van verhalen op één locatie. We hebben ruimte in het ECD gemaakt maar daar wordt nog niet genoeg gebruik van gemaakt. Hoe kunnen we in de rapportage aandacht besteden aan welbevinden? De rapportage is een communicatiemiddel voor zorgverleners maar de familie kijkt mee. Die wil andere dingen weten, per familie verschillend. Dus wat zet je in de rapportage? Wat is bijzonder? Wat maakt dat je het op wil schrijven? Wat is relevant voor de ander? Ik vind het cliëntportaal ook een middel om te laten weten hoe het met de bewoner gaat.” – Manager Zorg ActiVite
Managementvisie:
“We zijn met tien klantbeloften gaan werken, à la ‘De zeven zekerheden’ van Jumbo. We rapporteren ook op die klantbeloften in het ECD. Dit rapporteren is belangrijk geweest om het gemeengoed te maken in de organisatie.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“Als organisatie hadden wij geen traditie in belevingsgerichte zorg. We waren wel bezig met welbevinden van bewoners, zeker ook bij PG, we waren vroeg met kleinschalig wonen.” – Manager Zorg ActiVite
Borging:
“Je moet die communicatie op gang houden (er zijn geen congressen meer) het blijft een zoektocht om het levend te houden. Om die reden ben ik zelf ook de train-de-trainer gaan doen. Dat heb ik zelf ook nodig. In het coronajaar, waarin onze fysieke bijeenkomsten wegvielen, kostte het meer moeite het goed te blijven borgen, vooral ook bij nieuwe medewerkers. Je hebt die bijeenkomsten nodig. Daarbij gaat het ons niet zozeer om de netwerkgedachte maar vooral om oplaadmomenten.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“Het blijkt toch lastig om het vol te blijven houden en inhoudelijk daadwerkelijk die medewerkers te coachen. Praktisch een Doodle Bord lukt nog wel, maar als methodiek of visie is het lastiger. Een aantal locaties linkt het aan activiteiten en tijd hebben voor een bewoner, anderen kunnen het integreren in hun dagelijkse werk en ontwikkelen daarin. Het hangt ook af van de startsituatie van een locatie.” – Manager Zorg ActiVite
“De kracht van dat het wel lukt is dat we een structuur hebben met op iedere locatie een kernteam en een organisatiebrede coach die op alle locaties de kernteams ondersteunt. Deze coach is helemaal hiervoor vrijgemaakt. Daarnaast hebben we een overkoepelende werkgroep. En verder komt het overal in terug: kwaliteitsplan, gesprekken met de manager, etcetera.” – Manager Zorg ActiVite
“Intrinsieke motivatie is ook belangrijk, maar dat is te makkelijk. Aanjagen, begeleiden, structureren is nodig. Het kernteam kan focussen op leefplezier, de werkgroep op randvoorwaarden” – Manager Zorg ActiVite
“Met het MBO Rijnland in Leiden is leefplezier onderdeel van het curriculum geworden; Radicale vernieuwing Waarde-vol onderwijs., opgezet met MBO Rijnland, Topaz, DSV en ActiVite” – Manager Zorg ActiVite
Verantwoording:
“Daar waar het kan, doen we het nu anders. Ik zou willen dat de maatschappelijke verantwoording meer uit vertrouwen kan, in plaats van via verplichte lijstjes die als non-informatie voelen. Mijn echte verantwoording doe ik dagelijks naar de familie toe. Die indicatoren zeggen niets over kwaliteit van zorg. – Bestuurder De Oude Pastorie
Cliënten zeggen: ‘je weet toch wat we van je vinden, waarom moeten we zorgkaart.nl invullen?’. Er is bij ons nog nooit een bewoner binnengekomen omdat de familie op Zorgkaart Nederland zo’n leuke recensie zag. Dat is gewoon via horen zeggen. En als je ziet wat voor rol de case managers dementie hebben, die kennen het netwerk ook heel goed en die schetsen welke verschillende smaken en locaties er zijn. Maar wat ik er positief aan vind, is dat ze daarmee aangeven dat de cliëntervaring ook heel essentieel is.” – Bestuurder De Oude Pastorie
“We zijn anders gaan verantwoorden, maar dat komt ook omdat het Zorgkantoor anders is gaan kijken en de verbinding heeft gezocht met de zorgorganisaties. Ze komen bij ons op bezoek en we laten zien wat we doen aan leefplezier. Wij nodigen mensen uit de zorgteams uit om deel te nemen aan het gesprek; vorig jaar heeft een verpleegkundige een presentatie gegeven waarin zij liet zien hoe zij op de afdeling aan leefplezier werken.” – Manager Zorg ActiVite